Ο πρόεδρος του Καζακστάν ζήτησε στρατιωτική βοήθεια από τον Οργανισμό της Συνθήκης Συλλογικής Ασφαλείας (ΟΣΣΑ) , στον οποίο συμμετέχει και η Ρωσία.
Ο πρόεδρος του Καζακστάν Κασίμ-Τζαμάρτ Τοκάγιεφ δήλωσε την Τετάρτη ότι η προσέγγιση των εταίρων του Οργανισμού Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ) από τη χώρα του, είναι μια κατάλληλη και έγκαιρη κίνηση.
«Θεωρώ ότι η προσέγγιση των εταίρων του ΟΣΣΑ είναι κατάλληλη και επίκαιρη» ανέφερε ο Τοκάγιεφ.
Ο Οργανισμός της Συνθήκης Συλλογικής Ασφαλείας (ΟΣΣΑ) είναι διακυβερνητική στρατιωτική συμμαχία μεταξύ της Ρωσίας, της Αρμενίας, του Καζακστάν, του Κιργιζιστάν, του Τατζικιστάν και της Λευκορωσίας.
Ο πρόεδρος επέκρινε τους βίαιους διαδηλωτές, οι οποίοι έχουν καταλάβει κυβερνητικά κτίρια και άλλες εγκαταστάσεις σε πολλές πόλεις ολόκληρης της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης μητρόπολης του Αλμάτι, αναφερόμενος προφανώς σε αυτούς ως «τρομοκρατικές συμμορίες». Αυτοί οι εξαιρετικά οργανωμένοι διαδηλωτές είχαν εκπαιδευτεί στο εξωτερικό, ισχυρίστηκε ο Τοκάγιεφ.
Ο πρόεδρος του Καζακστάν υπογράμμισε ότι έχει ήδη ζητήσει τη βοήθεια των εθνών του ΟΣΣΑ επικαλούμενος την καταπολέμηση της «τρομοκρατικής απειλής» που στοχεύει στην «υπονόμευση της εδαφικής ακεραιότητας» της χώρας.
Την ίδια ώρα, σημειώθηκαν προβλήματα στις συνδέσεις του ίντερνετ σε ολόκληρη τη χώρα με το διαδίκτυο να ξαναμπαίνει σε λειτουργία του, τα μεσάνυχτα τοπική ώρα (18:00 GMT) μετά από διακοπή μεγαλύτερη των επτά ωρών, ανέφερε ανταποκριτής του Sputnik την Τετάρτη.
Ενώ αποκαταστάθηκε η οικιακή σύνδεση στο διαδίκτυο, το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας δεν είναι ακόμα σε λειτουργία, πρόσθεσε ο ανταποκριτής.
Ο πρόεδρος του Καζακστάν απέλυσε τον επικεφαλής της Επιτροπής Εθνικής Ασφάλειας, Καρίμ Μασίμοφ, ανακοίνωσε το γραφείο του προέδρου την Πέμπτη, εν μέσω βίαιων διαδηλώσεων που μαίνονται σε όλο το έθνος της Κεντρικής Ασίας.
Ο Yermek Sagimbayev, προηγουμένως επικεφαλής της Υπηρεσίας Κρατικής Ασφάλειας, θα είναι τώρα επικεφαλής της επιτροπής, η οποία είναι ο τοπικός διάδοχος της σοβιετικής KGB.
Τα επεισόδια συνεχίζονται με αμείωτη ένταση καθώς διαδηλωτές κατέλαβαν το αεροδρόμιο του Αλμάτι, της μεγαλύτερης πόλης του Καζακστάν, σύμφωνα με πηγές τις οποίες επικαλείται το πρακτορείο Reuters.
Όλες οι πτήσεις από και προς το Αλμάτι έχουν ανασταλεί προσωρινά, καθώς η χώρα βρίσκεται σε αναταραχή, με αφορμή την αύξηση στην τιμή των καυσίμων από τις αρχές του έτους. Η αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους Jazeera Airways του Κουβέιτ ήταν η πρώτη που ανακοίνωσε ότι διακόπτει τις πτήσεις από και προς το Αλμάτι, λόγω της κατάστασης που επικρατεί στην περιοχή.
Kazakhstan protesters seize airport
Will the government resign? 🤔 https://t.co/cesmgi3Lz9 | #Kazakhstan #KazakhstanProtest #Almaty pic.twitter.com/2X3jf6lCrw— Matthijs Pontier 💜🌻🪂🏴☠️💚 (@Matthijs85) January 5, 2022
Σχεδόν ταυτόχρονα, ο πετρελαϊκός όμιλος Chevron Corp ανακοίνωσε ότι «εργάζεται για να τερματίσει» τις κινητοποιήσεις στις οποίες προχώρησαν οι εργαζόμενοί του στην κοινοπραξία Tengizchevroil (TCO) με αφορμή τις κυβερνητικές πολιτικές. Η αμερικανική εταιρεία είναι ο μεγαλύτερος ξένος παραγωγός πετρελαίου στο Καζακστάν, αφού κατέχει το 50% των μετοχών της κοινοπραξίας Tengizchevroil. Ένας εκπρόσωπος διαβεβαίωσε ότι δεν έχει επηρεαστεί η παραγωγή πετρελαίου λόγω των κινητοποιήσεων διαμαρτυρίας.
Ο πρόεδρος του Καζακστάν Κασίμ Ζομάρτ Τοκάγεφ νωρίτερα προειδοποίησε ότι θα απαντήσει «με τη μέγιστη σκληρότητα» στις διαδηλώσεις, κάνοντας λόγο για «μαζικές επιθέσεις» εναντίον των δυνάμεων της τάξης και για «νεκρούς και τραυματίες» μεταξύ των αστυνομικών.
Στο Αλμάτι, την οικονομική πρωτεύουσα του Καζακστάν, το πλήθος κατέλαβε κυβερνητικά κτίρια. Μετά τις συγκρούσεις με τους διαδηλωτές οι αστυνομικοί φαίνεται να αποχώρησαν από ορισμένους δρόμους της πόλης. Ένας κάτοικος, που μίλησε στο πρακτορείο Reuters αφού αναμίχθηκε με τους διαδηλωτές, είπε ότι οι περισσότεροι από αυτούς φαίνεται ότι προέρχονται από τα φτωχά προάστια ή από γειτονικά χωριά και κωμοπόλεις.
Στην κεντρική πλατεία κάποιοι μοίραζαν βότκα και συζητούσαν αν θα πρέπει να κατευθυνθούν προς την αγορά ή προς τα εύπορα προάστια για να λεηλατήσουν την περιοχή. «Επικρατεί αναρχία στον δρόμο. Η αστυνομία δεν φαίνεται πουθενά», είπε ο κάτοικος.
Βίντεο που αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο δείχνουν διαδηλωτές να φωνάζουν συνθήματα κάτω από ένα γιγαντιαίο άγαλμα του πρώην προέδρου Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, το οποίο έχουν δέσει με σχοινιά, προσπαθώντας να το κατεδαφίσουν. Η γυναίκα που ανάρτησε το βίντεο στο Twitter ανέφερε ότι το τράβηξε στην πόλη Ταλντικόργκαν, στο ανατολικό Καζακστάν.
Νωρίτερα, μέσω του Instagram, ένας Καζάκος μπλόγκερ έδειχνε σε ζωντανή μετάδοση την πυρκαγιά στο γραφείο του δημάρχου του Αλμάτι, ενώ στο βάθος ακούγονταν πυροβολισμοί. Σε άλλα βίντεο φαίνεται να καίγονται τα γραφεία της εισαγγελίας.
Το κίνημα διαμαρτυρίας ξεκίνησε την Κυριακή από μια επαρχιακή πόλη με αφορμή την αύξηση της τιμής του υγραερίου και επεκτάθηκε στο Αλμάτι τη νύχτα της Τρίτης προς την Τετάρτη. Δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου είπαν ότι είδαν αστυνομικούς να ρίχνουν δακρυγόνα και βομβίδες κρότου-λάμψης για να διαλύσουν ένα πλήθος 5.000 ανθρώπων. «Κυβέρνηση παραιτήσου» και «Έξω ο γέρος» (σ.σ. ο Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ), φώναζαν οι συγκεντρωμένοι.
Σήμερα το απόγευμα, χιλιάδες άνθρωποι κατέλαβαν το δημαρχείο της πόλης. Άνδρες που φορούσαν αστυνομικές στολές θεάθηκαν να κατεβάζουν τις ασπίδες και τα κράνη τους και να αγκαλιάζουν τους διαδηλωτές. «Πέρασαν με το μέρος μας», φώναξε μια γυναίκα.
A fire broke out at a government building in Almaty, Kazakhstan as protests over fuel prices grow.
Protesters stormed the mayor’s office and attempted to seize the presidential residence, Interfax reports https://t.co/KvArooitXG pic.twitter.com/Im19CrxQJ7
— Bloomberg Quicktake (@Quicktake) January 5, 2022
Σε μια προσπάθεια να κατευνάσει τα πνεύματα ο πρόεδρος Τοκάγεφ αποδέχτηκε την παραίτηση της κυβέρνησης και κήρυξε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης όλη τη χώρα, συμπεριλαμβανομένης και της πρωτεύουσας Νουρ-Σουλτάν (πρώην Αστάνα). Απαγορεύτηκε επίσης η κυκλοφορία από τις 23.00 μέχρι τις 7 το πρωί.
Ο Τοκάγεφ ανέλαβε επίσης επικεφαλής του ισχυρού Συμβουλίου Ασφαλείας στη θέση του Ναζαρμπάγεφ ο οποίος, στα 81 του, μολονότι παραιτήθηκε από την προεδρία το 2019, συνεχίζει να ασκεί σημαντική επιρροή στα πολιτικά πράγματα της χώρας.
Νωρίτερα ο Τοκάγεφ είχε απομακρύνει τον ανιψιό του Ναζαρμπάγεφ από τη θέση του ως δεύτερου στην ιεραρχία της Επιτροπής Κρατικής Ασφαλείας, διαδόχου της σοβιετικής KGB.
Η Ρωσία, για την οποία το Καζακστάν είναι ένας πολύ σημαντικός οικονομικός εταίρος, έκανε έκκληση να επιλυθεί η κρίση μέσω του διαλόγου και όχι «με ταραχές στον δρόμο».
Η κρίση του υγραερίου
Το κίνημα διαμαρτυρίας ξεκίνησε την Κυριακή, μετά την αύξηση της τιμής του υγραερίου, στην πόλη Ζαναοζέν, στο δυτικό Καζακστάν. Κατόπιν επεκτάθηκε στο Ακτάου, στις όχθες της Κασπίας και στο Αλμάτι.
Η κυβέρνηση προσπάθησε αρχικά να κατευνάσει τα πνεύματα, χωρίς επιτυχία, ανακοινώνοντας τη μείωση της τιμής του υγραερίου στα 50 τένγκε (0,1 ευρώ) το λίτρο, αντί για 120.
Η αύξηση της τιμής θεωρείται άδικη από τους πολίτες, δεδομένου ότι το Καζακστάν διαθέτει τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Σήμερα η κρατική τηλεόραση μετέδωσε ότι συνελήφθη ο διευθυντής μιας μονάδας υγραερίου και ένας άλλος αξιωματούχος στην περιφέρει Μανγκιστάου, όπου βρίσκεται η Ζαναοζέν. Κατηγορούνται ότι «αύξησαν την τιμή του αερίου χωρίς λόγο» γεγονός που «υποκίνησε μαζικές διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα».
Το Καζακστάν, η μεγαλύτερη οικονομία της κεντρικής Ασίας, που στο παρελθόν έβλεπε διψήφια ποσοστά ανάπτυξης, είδε το τένγκε να υποτιμάται και τον πληθωρισμό να εκτινάσσεται, λόγω της μείωσης της τιμής του πετρελαίου και της οικονομικής κρίσης στη Ρωσία. Η περιοχή Μανγκιστάου εξαρτάται από το υγραέριο, το οποίο είναι βασικό καύσιμο για τα αυτοκίνητα και κάθε αύξηση της τιμής του συμπαρασύρει και τις τιμές των τροφίμων που ήδη έχουν αυξηθεί από την αρχή της πανδημίας της Covid-19.