Του Γιώργου Ι. Αλλαμανή
Ένa stage με όλα τα συναυλιακώς απαραίτητα – ηλεκτρικές κιθάρες, μπάσο, ντραμς, κίμπορντς -, ήταν στημένο από νωρίς χθες έξω απ’ το αρχηγείο των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) στο Βερολίνο. Κανείς δεν ανέβηκε να παίξει μόλις ανακοινώθηκαν τα exit polls Μόνο το υπαίθριο μπαρ δούλεψε, σερβίροντας μπύρες σε νεολαίους και μεσήλικες που ανέμιζαν τα κομματικά λάβαρα με συγκρατημένο ενθουσιασμό.
Όταν με το πρώτο φως της Δευτέρας, η πρόβλεψη για τα τελικά αποτελέσματα έδειξε ότι το SPD έπεσε πρώτο στο εκλογικό νήμα με 25,7%, η μπάντα είχε φύγει.
Πιο παγωμένα κι απ’ τις μπύρες ήταν τα χαμόγελα στα γραφεία των Χριστιανοδημοκρατών, καθώς έφταναν τα μαντάτα για την ιστορικά χειρότερη εκλογική επίδοση του συνασπισμού (CDU/CSU) με τους Βαυαρούς Χριστιανοκοινωνιστές. Η μπίλια τελικά έκατσε στο ταπεινωτικό 24,1%.
Το μετεκλογικό σκηνικό διαφαίνεται σιγά σιγά. Με τους ακροδεξιούς της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) απομονωμένους (προσοχή: από τη νομή της εξουσίας, όχι από την κοινωνία) και τους ποικιλόχρωμους και εσωστρεφείς συντρόφους της Αριστεράς (Die Linke) να παλεύουν για πρώτη φορά, φευ, στο χείλος του εκλογικού ορίου 5% για την είσοδό τους στην Μπούντεσταγκ, τρία σενάρια προκύπτουν.
Και στα τρία το φάντασμα της ‘Ανγκελα Μέρκελ θα αποχωρήσει τελετουργικά από τη σκηνή, αλλά ο μερκελισμός θα ζει και θα βασιλεύει.
Η απερχόμενη καγκελάριος πάλεψε με τέσσερις κρίσεις: τη χρηματοπιστωτική, τη μεταναστευτική, την κρίση του brexit και την υγειονομική. Υποδούλωσε κοινωνίες όπως η ελληνική, άνοιξε τα γερμανικά σύνορα για ένα εκατομμύριο πρόσφυγες πολέμου το 2015 αλλά τα ξανάκλεισε υπερασπιζόμενη την Ευρώπη-φρούριο, δεν έσβησε τα οικονομικά τεφτέρια με τη Βρετανία και έβαλε συνοδηγό στη διεθνή υπερταχεία των εμβολιασμών τη γερμανική BioNTech δίπλα στην αμερικανική Pfizer.
Υπηρέτησε τη γερμανική ελίτ. Αλλά και τον μέσο Γερμανό που δεν ονειρεύεται ανατροπές. Που θέλει δουλειές, κράτος πρόνοιας, αίσθηση διεθνούς ισχύος και ενίσχυση της αγοραστικής αξίας του μάρκου, εμμ…, συγγνώμη, του ευρώ του.
Επειδή λοιπόν δεν ψηφίσαμε εμείς, ούτε οι Ιρλανδοί ή οι Βούλγαροι, το έργο «Μετά τη Μέρκελ» θα έχει πολλά στοιχεία απ’ το επί 16 χρόνια δημοφιλές στο Βερολίνο έργο «Η εποχή της Μέρκελ». Και νέες σκηνές, όπως κάθε sequel που σέβεται τον εαυτό του.
Σενάριο πρώτο, πιθανότερο. Καγκελάριος ο Σοσιαλδημοκράτης Ολαφ Σολτς, κυβερνητικοί εταίροι οι Πράσινοι και το Φιλελεύθερο Κόμμα (FP). Ο 63χρονος Σολτς ήταν υπουργός Οικονομικών και αντικαγκελάριος της Μέρκελ. Ράβει κουστούμια με συγκεκριμένες προδιαγραφές. Αυτές που καθόρισε ο προκάτοχός του στο υπουργείο, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, τον οποίο διαδέχτηκε τον Μάρτιο του 2018. Την ανηλεή πολιτική Σόιμπλε, ιδίως εκτός συνόρων, ο Σολτς άσκησε πρόθυμα και έχει δεσμευτεί να συνεχίσει.
Οι Πράσινοι, που απ’ τον καιρό του Γιόσκα Φίσερ (τουλάχιστον) κινούνται στο κέντρο και όχι στην αριστερά, θα βάλουν στη συνταγή την αναχαίτιση της κλιματικής αλλαγής. Και καλά θα κάνουν, με ιστορικά υψηλό ποσοστό 14,7% και την κοινή γνώμη κλονισμένη από τις πολύνεκρες πλημμύρες του καλοκαιριού.
Το (νεο)φιλελεύθερο FP του Κρίστιαν Λίντερ, κόμμα αστών και μπίζνεσμεν με ολίγη από Διαφωτισμό και γερή δόση από Σχολή του Σικάγου, θα προσπαθήσει να φρενάρει μέτρα όπως η «αντιπαραγωγική» (τρομάρα τους…) αύξηση του ωρομισθίου που υπόσχεται το SPD, στοχεύοντας στο υπουργείο Εξωτερικών ή (πιο δύσκολο) το Οικονομικών.
Σενάριο δεύτερο. Καγκελάριος αναλαμβάνει ο Χριστιανοδημοκράτης Άνριντ Λάσετ, εκλεκτός των βιομηχάνων, πιστός καθολικός και δεξιοτέχνης του επικοινωνιακού αυτογκόλ. Σε έρευνα-αστραπή της γερμανικής τηλεόρασης, το 65% των ερωτηθέντων Χριστιανοδημοκρατών δήλωσε ότι τον θεωρεί υπεύθυνο για την κομματική καθίζηση.
Κυβερνητικοί εταίροι, πάλι οι Πράσινοι και το Φιλελεύθερο Κόμμα (FP). Ιδια μερκελική συνταγή, με τον 60χρονο Λάσετ να ισορροπεί ανάμεσα στον ρεαλισμό και την υπαρξιακή του αγωνία «να γίνει ηγέτης». Δηλαδή να πετύχει (ακόμη) πιο επικερδείς εμπορικές σχέσεις με την Κίνα και τη Ρωσία, να συνομιλεί προνομιακά με τις ΗΠΑ, να τον σέβονται από τη Βραζιλία μέχρι το σκορποχώρι της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Σενάριο τρίτο. SPD και CDU/CSU ξεχνάνε τα προεκλογικά πείσματα. Ξαναστήνουν διμερή «μεγάλο συνασπισμό» υπό τις ευλογίες των τραπεζών και των βιομηχανιών αυτοκινήτων, όπλων, χημικών κ.λπ.
Η παράδοση των κυβερνήσεων συνεργασίας στη Γερμανία είναι πανίσχυρη. Από την εποχή του Κόνραντ Αντενάουερ μέχρι σήμερα δεν υπήρξε ούτε μία – ούτε μία, σε πείσμα Ελληνα αναλυτή που έγραψε ότι «δεν προβλέπεται επιστροφή στην αυτοδυναμία» -, μονοκομματική κυβέρνηση.
Ο κανόνας δεν θα παραβιαστεί αυτή τη φορά, πόσο μάλλον που οι ψηφοφόροι έδωσαν στο SPD πρώτα και στο CDU/CSU μετά τη δυνατότητα να μπουν επικεφαλής στο «πλυντήριο». Ετσι λένε οι Βερολινέζοι το κτήριο της καγκελαρίας, ένα κιβωτιόσχημο θηρίο με μεγάλη στρογγυλή τζαμαρία, σαν γυάλινη πόρτα…πλυντηρίου.
Στις 26 Οκτωβρίου θα ορκιστεί η νέα Μπούντεσταγκ. Αν τα παζάρια συνεχίζονται, η Άνγκελα Μέρκελ θα κρατήσει για λίγο ακόμη το τιμόνι, επικεφαλής υπηρεσιακής κυβέρνησης.
Τα πρώτα μέτωπα για τους διαδόχους της θα είναι η πράσινη οικονομία (ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, εκπομπές ρύπων, μείωση πυρηνικών εργοστασίων, αύξηση εξαγωγών κ.λπ) με τις ελάχιστες δυνατές απώλειες στην αγορά εργασίας, η προβληματική στέγαση (στο Βερολίνο το 80% των κατοίκων μένει στο νοίκι και 2-3 εταιρείες έχουν ολιγοπώλιο στα ακίνητα) και η βελτίωση του διαδικτύου (ακούγεται απίθανο, αλλά ιδίως στα ανατολικά κρατίδια το ίντερνετ…σέρνεται).
Α, και – μακροπρόθεσμα -, η διατύπωση ενός «καινούργιου οράματος για την Ευρώπη». Γιατί απ’ το παλιό, επί Μέρκελ, χορτάσαμε.